Niezależne od sieci oświetlenie awaryjne, zwane również oświetleniem ewakuacyjnym lub oświetleniem antypanicznym, pozwala zachować niezbędną orientację umożliwiającą ewakuację budynku w sytuacjach awaryjnych. W widoczny sposób należy również oznakować drogi ewakuacyjne.
Sytuacja awaryjna ma miejsce, gdy dojdzie do awarii zasilania w budynkach użyteczności publicznej, fabrykach czy kompleksach biurowych. Może do tego dojść w wyniku, np. klęsk żywiołowych czy usterek technicznych w podstacji. Czasem mają też miejsce przerwy w dostawie prądu w wyniku awarii.
Oświetlenie awaryjne może uratować życie! Gdy wysiada zwykłe, zależne od sieci elektrycznej oświetlenie, ciemność zapada znienacka. Ryzyko wypadków jest szczególnie wysokie w zakładach produkcyjnych, centrach logistycznych i na wielopoziomowych parkingach. Do takich miejsc światło dzienne często nie dociera wcale. Jednak problem ten dotyczy każdego budynku, w którym dochodzi do sytuacji awaryjnej po zapadnięciu zmroku.
Brak światła może wywołać także panikę, np. w salach koncertowych. Dzieje się tak dlatego, że 80% wszystkich informacji odbieramy za pomocą oczu i gdy nagle ich zabraknie, mózg odczuwa zagrożenie.
Istnieje również oświetlenie ewakuacyjne w postaci oświetlenia zapasowego. W przypadku awarii zasilania umożliwia ono bezpiecznie zakończenie pracy. W tego typu oświetlenie wyposażone są laboratoria, w których prowadzone są eksperymenty, w trakcie których istnieje ryzyko uwolnienia patogenów.